Op zijn laatste (postuum) uitgebrachte cd refereert George Harrison aan de kat uit ‘Alice in Wonderland’ wanneer hij zingt ‘if you don’t know where you are going, any road will take you there’. Zijn tegenpool bij de Beatles, John Lennon, had het juist over ‘life is happening while you are making plans’. Ik gebruik deze voorbeelden vaak als ik bij klanten zit en ze vraag naar de doelen van hun team, afdeling of organisatie. Het verbaasd me elke keer weer dat daar 3 categorieën antwoorden uit komen: 1) algemene uitspraken (winst halen), 2) geen uitspraken want ‘dat weet ik niet’ en 3) hele verschillende antwoorden.
Henry Mintzberg
Een andere goeroe maar dan uit een hele andere tak van sport is Henry Mintzberg. Hij doet uitspraken over op welke wijze strategie zich in de praktijk manifesteert. Hij maakt onderscheid tussen deliberate en emergent strategy, waarbij hij aangeeft dat strategie het gevolg kan zijn van ‘human actions but not human designs’. Kennelijk zit de waarheid ergens in het midden: zonder een duidelijk doel ga je alle kanten op en als je wel strakke plannen maakt kon je wel eens ingehaald worden door de praktijk zoals die zich in het echte leven aandient.
Autonomie en hulpeloosheid
We weten inmiddels dat bevlogen medewerkers het verschil maken. Zij presteren beter, zitten beter in hun vel en dragen actief bij aan hun eigen ontwikkeling en die van de organisatie. We weten ook dat daar een aantal voorwaarden voor is. Als basis gebruik ik het gedachtengoed van Deci & Ryan met hun Self Determination Theory. Autonomie is 1 van de bouwstenen van deze theorie. Autonomie betekent regelruimte, zowel als het gaat om het vormgeven van de baan (job craften) als het kunnen mee bewegen met de klant. Micromanagement staat haaks op het organiseren van bevlogen medewerkers en tevreden klanten en leidt alleen maar tot aangeleerde hulpeloosheid. Veel ruimte bieden maar het ontbreken van duidelijke doelen leidt echter tot verschillende opvattingen van wat ‘goed/gewenst/succesvol’ is met alle gevolgen van dien. Het gaat dus om een goede mix van ‘deliberate en emergent’, en ‘don’t know where you are going en making plans’.
Focus en ruimte
Organisaties en leidinggevenden die het snappen weten dus dat het van het grootste belang is dat zij samen met hun medewerkers een lonkend perspectief bepalen en hen vervolgens veel ruimte laten om daar te komen. En ze daarin ondersteunen. Wat daarbij helpt is om niet te veel doelen te kiezen. Neem b.v. 3 interne doelen, zoals een score op bevlogenheid, ziekteverzuim en ongewenst verloop en 3 externe doelen zoals klanttevredenheid, aantallen klachten en herhaalaankopen. Heb het daar periodiek over en gebruik de ervaring en inventiviteit van de medewerkers om bij te stellen daar waar nodig en mogelijk is.
Sergeant Pepper
George Martin werd wel de 5-de Beatle genoemd. Hij was de man die het mogelijk maakte dat de Beatles volledig hun eigen weg konden kiezen en daarbij zeer vernieuwend te werk gingen. George Martin is waarschijnlijk de beroemdste faciliterende manager en de combinatie van zijn talent en die van de Beatles heeft ertoe geleid dat er een muzikale erfenis bestaat die zijn weerga niet kent. Mijn oproep aan bestuurders en managers: vergeet al die onzinnige managementboeken, zet dit weekend Sergeant Pepper op en bespreek maandag met uw medewerkers welk aantrekkelijk doel aan het einde van dit jaar door iedereen bereikt wilt worden en hoe u/jij hen daarin kan ondersteunen. Dat is pas managen en er zijn al genoeg fools on the hill.
